พานแว่นฟ้า เครื่องสักการะอันสำคัญในงานบวช งานกฐิน
พานแว่นฟ้า เป็นเครื่องบูชาที่เรามักจะเห็นในงานทำบุญหรือพิธีกรรมทางศาสนา แต่พานแว่นฟ้า คืออะไร มีความสำคัญแค่ไหน ควรถวายพานแว่นฟ้าในโอกาสไหนบ้าง มาทำความรู้จักให้มากขึ้น
เมื่อพูดถึง “พาน” หลายคนคงจะคุ้นเคยกันอยู่แล้ว เพราะถือเป็นสิ่งที่อยู่คู่กับวัฒนธรรมประเพณีของไทยมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน โดยทั่วไปพานจะใช้ใส่สิ่งของสำคัญสำหรับการสักการะบูชาในพิธีกรรมทางความเชื่อและศาสนา เช่น พานไหว้ครู พานบายศรี พานขันหมาก เป็นต้น แต่ถ้ากล่าวไปถึงคำว่า “พานแว่นฟ้า” ทีนี้ล่ะบางคนต้องแอบงง เพราะถึงแม้จะเคยได้ยินมาบ้าง หรือเคยเห็น พานแว่นฟ้า ครอบไตร ในร้านสังฆภัณฑ์ แต่ก็อาจจะยังสงสัยว่าจริง ๆ แล้ว พานแว่นฟ้าคือ อะไร วันนี้เราเลยขอชวนมาทำความรู้จักให้มากขึ้นสักนิดว่า ใช้ทำอะไร มีบทบาทความสำคัญอย่างไรในพระพุทธศาสนาบ้าง
พานแว่นฟ้า คืออะไร
พานแว่นฟ้า คือพานที่วางซ้อนกันเป็น 2 ชั้น มีลักษณะที่แตกต่างหลากหลาย ทั้งรูปทรงกลม ทรงสี่เหลี่ยมย่อมุม ทำด้วยอลูมีเนียม โลหะจําหลักลายกะไหล่ทอง ทองเหลือง หรือไม้บ้าง ซึ่งนิยมประดับด้วยมุกหรือกระจกอย่างสวยงาม ส่วนพานใบบนเป็นพานทรงสูงซ้อนขึ้นมา มีขนาดย่อมกว่าพานชั้นล่าง ส่วนใหญ่มักจะมาพร้อมที่คลุมไตรจีวร หรือครอบไตร ประดับดอกไม้สวยงามบนพาน เรียกรวมกันง่าย ๆ ว่าชุดครอบไตร
ทั้งนี้ พานแว่นฟ้ามีไว้สำหรับรองรับสิ่งที่จัดให้เป็นของที่มีศักดิ์สูง ในสถาบันศาสนาหรือพระมหากษัตริย์ นอกจากนี้ ยังเป็นที่รองรับรัฐธรรมนูญอันเป็นกฎหมายสูงสุดในการปกครองของประเทศ และเป็นสัญลักษณ์ของรัฐสภาไทย อย่างที่เราเห็นอยู่บนยอดอนุสาวรีย์ประชาธิปไตยก็เป็นพานแว่นฟ้าแบบหนึ่งเช่นกัน
พานแว่นฟ้า ใช้ทำอะไร
เพื่อแสดงให้เห็นว่าของในพานเป็นของสูง พานแว่นฟ้าจึงเป็นอุปกรณ์เครื่องใช้ประกอบพิธีเคารพบูชาสักการะ ให้เกิดความสง่างามสมเกียรติ โดยในทางศาสนา พานแว่นฟ้า ใช้สำหรับวางเครื่องสักการะหรือของทำบุญในงานต่าง ๆ อาทิ วางผ้าไตรในพิธีบวช งานอุปสมบท งานถวายผ้าพระกฐิน หรือใช้ทำบายศรี เพื่อใช้ในพิธีทางพุทธศาสนาและเป็นการสืบสานงานศิลปะหัตถกรรมอีกด้วย
ถวายพานแว่นฟ้าในโอกาสใดได้บ้าง
นอกจากการหาซื้อพานแว่นฟ้าเพื่อใช้ในงานบุญ งานบวชแล้ว ชาวพุทธยังสามารถถวายพานแว่นฟ้า เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ตนเองและครอบครัวได้ในหลายโอกาส ไม่ว่าจะเป็น
- ถวายพานแว่นฟ้าในอุปสมบทตัวเองหรือญาติ
- ถวายพานแว่นฟ้าเป็นบริวารกฐิน ผ้าป่า
- ถวายพานแว่นฟ้าในการทำบุญวันเกิด หรือโอกาสเป็นมงคล
- ถวายพานแว่นฟ้าเพื่อทำบุญอุทิศส่วนกุศล
- ถวายพานแว่นฟ้าเป็นอนุสรณ์แก่ตนเองและครอบครัว
- ถวายพานแว่นฟ้า ทำบุญ หนุนดวงให้ดีขึ้น
คำถวายพานแว่นฟ้า
สำหรับใครที่ต้องการถวายพานแว่นฟ้าให้กับวัดวาอาราม ตามโอกาสต่าง ๆ ที่ตั้งใจ สามารถสวดคำถวายได้ดังนี้
ยัคเฆ ภันเต สังโฆ ปะฏิชานาตุ
มะยัง, เอตัง, ทิพพะสักการุปะธานัง,
สะปะริวารัง, พุทธัสสะ, ปูชะนัตถายะ,
อิมัสมิง อาวาเส, นิยยาเทมะ,
สาธุ โน ภันเต, อะยัง, พุทธัสสะ,
ปูชะนัตถายะ, ทิพพะสักการุปะธานัสสะ,
ทานัสสะ, อานิสังโส,
อัมหากัญเจวะ, มาตาปิตุอาทีนัญจะ, ปิยะชะนานัง,
ทีฆะรัตตัง, หิตายะ, สุขายะ, สังวัตตะตุ
ข้าแต่พระสงฆ์ผู้เจริญ ขอพระสงฆ์จงรับทราบ ข้าพเจ้าทั้งหลาย ขอมอบถวายพานแว่นฟ้า พร้อมกับของบริวารนี้ ไว้ในอาวาสนี้ เพื่อเป็นพุทธบูชา ขออานิสงส์แห่งการถวายพานแว่นฟ้า เพื่อเป็นพุทธบูชานี้ ของข้าพเจ้าทั้งหลาย จงเป็นไปเพื่อประโยชน์ เพื่อความสุข แก่ข้าพเจ้าทั้งหลายด้วย แก่ปิยชนทั้งหลาย มีมารดาบิดาเป็นต้น ตลอดกาลนานเทอญ
อานิสงส์ของการถวายพานแว่นฟ้า
ตามความเชื่อของพุทธศาสนิกชนแล้ว การถวายพานแว่นฟ้าจะช่วยให้ผู้ถวายได้รับผลบุญที่ดี ดังนี้
- ได้ยศ ได้ตำแหน่งที่ดีขึ้น
- เป็นที่รักและเคารพของผู้คน ใคร ๆ ก็สรรเสริญ
- มีสง่าราศรี ผิวพรรณผุดผ่อง
- แก้ดวงตก ส่งเสริมดวงให้ดีขึ้น ผ่านพ้นปัญหาอุปสรรคต่าง ๆ
- ได้รับการต้อนรับขับสู้ ดูแลอย่างดี ในทุกที่ที่ไป
- สมหวังในสิ่งที่มุ่งมั่นตั้งใจ
พานแว่นฟ้า มีกี่แบบ
หากสังเกตจะพบว่าปัจจุบันพานแว่นฟ้ามีหลายแบบ หลายเกรด หลายราคา ต่างกันที่วัสดุและความละเอียดของงาน ไม่ว่าจะเป็น
- พานแว่นฟ้าแบบประหยัด ทำจากพลาสติกชุบทอง หรือทองเหลือง จึงทำให้พานมีน้ำหนักเบา แต่ก็แข็งแรง ทนทานต่อการใช้งาน ช่วยลดอาการหนักหรือเมื่อยมือเมื่อต้องถือไว้นาน ๆ เหมาะกับให้ผู้สูงอายุถือ เพราะถือง่าย เบาสบาย
- พานแว่นฟ้าอลูมีเนียม มีทั้งสไตล์เนื้องานลวดลายละเอียดแบบไทย และลายนูนแบบพม่า ถือเป็นพานแว่นฟ้าที่มีน้ำหนักกลาง ๆ วัสดุแข็งแรง เหมาะกับผู้ที่ต้องการเน้นการใช้งานทนทานหรือใช้ในระยะยาว ๆ
- พานแว่นฟ้างานไม้ประดับมุก วัสดุทำจากไม้เนื้อแข็งคุณภาพสูง เป็นงานฝีมือที่ต้องใช้ความพิถีพิถัน โดยใช้มุกชิ้นเล็ก ๆ ค่อย ๆ เรียงร้อยจนเป็นลวดลายสวยงาม ส่วนใหญ่จึงประดิษฐ์จากช่างฝีมืออาชีพ งายละเอียดปราณีต สวยงาม โดดเด่นสะดุดตา ดูหรูหรา ทรงคุณค่าแก่การทำบุญสร้างกุศล แต่ข้อเสียคือมีน้ำหนักมาก เหมาะแก่การใช้งานระยะสั้น ๆ
- พานแว่นฟ้าแบบโบราณ หรือพานแว่นฟ้า ตะลุ่ม และเตียบ เป็นภาชนะทรงสวยลวดลายวิจิตร มีด้านในเป็นสีแดง และด้านนอกเป็นสีดำประดับมุก สีแดงคือชาด ส่วนสีดำเกิดจากยางรักผสมเถ้าถ่าน สมัยก่อนภาชนะสูงค่าประเภทนี้ได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก แต่ก็มีแวดวงผู้ใช้สอยจำกัด บวกกับมีภาชนะอื่นมาทดแทน พานแว่นฟ้าประเภทนี้จึงมีจำนวนลดน้อยลง
ทั้งนี้ ไม่ว่าจะเลือกพานแว่นฟ้าแบบไหน ควรผูกเชือกด้ายเล็ก ๆ ไว้กับครอบไตร ผ้าไตร และพานแว่นฟ้า
เวลาถวายหรือแห่ขบวนจะได้ถือง่าย สะดวก ปลอดภัย ไม่ร่วงไม่หล่น
พานแว่นฟ้าราคา เท่าไรบ้าง
ปัจจุบัน พานแว่นฟ้าสามารถหาซื้อได้ตามร้านสังฆภัฑ์ต่าง ๆ รวมถึงช่องทางออนไลน์ก็มีเป็นทางเลือกเช่นกัน แต่ควรเลือกร้านที่น่าเชื่อถือ ดูพานแว่นฟ้าที่มีขนาดมาตรฐาน โดยราคาก็จะแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับวัสดุที่ใช้ทำและการตกแต่งว่าประณีตมากน้อยแค่ไหน โดยพานแว่นฟ้าพลาสติกก็จะอยู่หลักร้อย ประมาณ 350-500 บาท พานแว่นฟ้าแบบแต่งพานร้อยอุบะสวยงาม หรือที่เรียกว่าพานแว่นฟ้าทรงเครื่อง จะมีราคาขยับขึ้นมาที่ประมาณ 1,000-1,500 บาท ถ้าเป็นพานแว่นฟ้าวัสดุอลูมิเนียม หรือประดับมุกหรูหรา ก็จะมีราคาสูงขึ้น ประมาณ 3,000-3,500 บาท
สั่งซื้อ
พานแว่นฟ้าวางผ้าไตร ผ้ากฐิน ขนาด 40ซม. คลิกที่นี่
https://chokdeesanghaphan.com/product/
จะเห็นได้ว่าพานแว่นฟ้า มิใช่แค่พานธรรมดา ๆ แต่ยังมีคุณค่าและความสำคัญ ใช้วางของสูงอย่างผ้าไตร ครอบไตร สำหรับพิธีบวชและงานกฐิน อีกทั้งยังสามารถถวายพานแว่นฟ้าในโอกาสอื่น ๆ ให้วัดนำไปใช้ประโยชน์ต่อไปได้อีกด้วย หากสนใจอยากเลือกซื้อพานแว่นฟ้าคุณภาพดี ทางร้านโชคดีสังฆภัณฑ์ก็มีให้เลือกเช่นกัน
======================================================
อ่านบทความอื่นๆ ของทาง โชคดี สังฆภัณฑ์ อ่านบทความเพิ่มเติม
โชคดีสังฆภัณฑ์ เครื่องสังฆภัณฑ์ครบวงจร บริการให้คำปรึกษา จัดหา รับจัดเตรียมสังฆทานและเครื่องสังฆภัณฑ์ตามที่คุณต้องการ
เลือกซื้อเครื่องสังฆภัณฑ์คุณภาพดี บริการจัดส่งรวดเร็ว จัดชุดสังฆทานตามเทศกาลและความต้องการ
ติดต่อ แอด Line : @chokdees
Shopee : Chokdees
Lazada : Chokdees
IG: chokdee_sanghaphan
