5 สิ่งที่ต้องรู้ ก่อนถวายจีวรพระ ได้ประโยชน์เต็มที่ทั้งผู้ให้และผู้รับ

จีวรพระ หรือ จีวร ที่ชาวพุทธรู้กันดีว่าเป็นสิ่งของจำเป็นของพระสงฆ์ แต่จะเลือกถวายจีรรพระอย่างไรให้ถูกต้องและเหมาะสม มารู้จักว่า จีวร คืออะไร จีวรพระมีกี่สี กี่ขนาด เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด

จีวรพระ เป็นอาภรณ์ที่บ่งบอกถึงความเป็นสมณะสงฆ์ในพุทธศาสนา ถือเป็นเครื่องนุ่งห่มของพระภิกษุที่สืบทอดมาตั้งแต่สมัยครั้งพุทธกาล แม้ว่าในอดีต จีวร จะมีเพียงไม่กี่รูปแบบ แต่เมื่อกาลเวลาผ่านไป พุทธศาสนาก็ได้แพร่หลายและเกิดนิกายต่าง ๆ ขึ้น จึงมีการใช้ผ้าจีวรที่แตกต่างกันไป ตามข้อจำกัดของแต่ละนิกาย ตลอดจนสภาพภูมิอากาศ ทำให้การเลือกซื้อจีวรถวายแด่พระภิกษุสงฆ์หรือถวายวัดนั้นเป็นเรื่องทำเอาหลายคนคิ้วขมวดเลยทีเดียว

สำหรับใครที่กำลังมองหาจีวรอย่างดีเพื่อนำไปถวายพระสงฆ์ แต่ยังไม่มีข้อมูลว่า จีวร หมายถึงอะไร จีวรพระมีกี่สี ควรเลือกแบบไหน สีอะไร จึงจะเหมาะสม เราจึงจะมาบอกข้อควรรู้และวิธีการเลือกจีวร เพื่อให้ทุกคนได้เข้าใจและสามารถถวายจีวรพระอย่างถูกต้องและสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้มากที่สุด

 

เรื่องน่ารู้ของ “จีวรพระ”

• จีวร หมายถึงอะไร

คำว่า จีวร มาจากภาษาสันสกฤต แปลว่า ผ้าที่ขาดกะรุ่งกะริ่ง เป็นเครื่องนุ่งห่มของภิกษุสามเณร โดยจะสวมใส่คู่กับสบง จากความหมายเดิม ทำให้รู้ว่าในสมัยพุทธกาล การจะหาผ้ามาตัดเย็บเป็นเครื่องนุ่งห่มทำได้ยากมาก พระภิกษุต้องเก็บเอาผ้าที่เขาทิ้งไว้ตามที่ต่าง ๆ บ้าง มีคนถวายบ้าง และบางทีก็เป็นผ้าห่อศพบ้าง ซึ่งเรียกว่าผ้าบังสุกุล มาตัดเป็นสี่เหลี่ยมผืนเล็ก ๆ และเย็บปะติดปะต่อกันจนได้เป็นลายคันนา ซึ่งออกแบบโดยพระอานนท์ จากนั้นจึงนำมาซักและย้อมจีวรด้วยสีธรรมชาติแท้ สีจึงไม่ออกมาเป็นมาตรฐานเดียวกัน

• ไตรจีวร คืออะไร

ไตรจีวร หรือที่คนไทยเรียกสั้น ๆ ว่า ผ้าไตร เป็นชื่อเรียกผ้านุ่งผ้าห่มที่พระสงฆ์ใช้สอย หมายถึงผ้า 3 ผืน ซึ่งมีทั้งผ้านุ่งและผ้าห่ม อันได้แก่ สังฆาฏิ (ผ้าพาดบ่า) อุตราสงค์ (ผ้าจีวรสำหรับห่ม) และอันตรวาสก (ผ้าสบงสำหรับนุ่ง)

• จีวรพระมีกี่สี

ในพระวินัยปิฎก มหาวรรค ภาค 2 บันทึกว่า แต่เดิมนั้นพระภิกษุย้อมสีจีวรต่างกันไป พระพุทธเจ้าจึงตรัสว่า “ภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตน้ำย้อม 6 อย่าง คือ น้ำย้อมเกิดแต่รากหรือเหง้า 1 น้ำย้อมเกิดแต่ต้นไม้ 1 น้ำย้อมเกิดแต่เปลือกไม้ 1 น้ำย้อมเกิดแต่ใบไม้ 1 น้ำย้อมเกิดแต่ดอกไม้ 1 น้ำย้อมเกิดแต่ผลไม้ 1”

ส่วนสีที่ทรงห้ามมี 7 สี คือ สีเขียวครามเหมือนดอกผักตบชวา, สีเหลืองเหมือนดอกกรรณิการ์, สีแดงเหมือนชบา, สีหงสบาท (สีแดงกับเหลืองปนกัน), สีดำเหมือนลูกประคำดีควาย, สีแดงเข้มเหมือนหลังตะขาบ และสีแดงกลายเหมือนสีดอกบัว ซึ่งบางแห่งระบุว่า สีต้องห้าม คือ สีดำ สีคราม สีเหลือง สีแดง สีบานเย็น สีแสด และสีชมพู ถ้าจีวรมีสีตรงตามนี้ให้ภิกษุย้อมใหม่ ถ้าทำลายสีเดิมไม่ออกให้นำไปใช้เป็นผ้าปูลาดสำหรับรองนั่ง หรือใช้งานอื่นก็ได้

ปัจจุบัน จีวรพระมีหลายสี ขึ้นอยู่กับข้อกำหนดของแต่ละวัด เช่น

• จีวรสีทองหรือสีเหลืองส้ม จะพบเห็นได้ทั่วไปตามวัดมหานิกาย
• จีวรสีกรัก จีวรสีแก่นขนุน หรือสีแก่นบวร เป็นสีน้ำตาลอมเหลือง เดิมนิยมใช้ในวัดธรรมยุติกนิกาย
• จีวรสีพระราชนิยม หรือสีวัง เป็นสีกลางระหว่างสีเหลืองส้มกับสีแก่นขนุน ที่รัชกาลที่ 9 ทรงพระราชทานให้พระภิกษุใช้ในวัดอารามหลวงและออกงานพิธีสำคัญและให้ใช้ได้ทุกวัดในประเทศไทยทุกนิกายทั้งมหานิกายและธรรมยุติกนิกาย เพื่อความเป็นระเบียบเรียบร้อย
• จีวรสีแก่นขนุนเข้ม เป็นสีน้ำตาลอมเขียว นิยมใช้ในหมู่พระป่าหรือพระสายกรรมฐานทางภาคอีสาน
• จีวรสีกรักแดงหรือสีน้ำหมาก เป็นสีน้ำตาลอมแดง นิยมในเหล่า “ครูบา” พระสงฑ์ในภาคเหนือ ซึ่งบางส่วนครองตามแบนแผนของสงฆ์พม่า

 

สิ่งที่ควรรู้ ก่อนถวายจีวรพระ

1. จะถวายจีวรแบบไหน

ข้อแรกเลยควรศึกษาว่าจีวรที่ใช้นำมาถวายนั้น ต้องใช้แบบไหน โดยส่วนใหญ่จะถวายเป็นชุดผ้าไตรจีวร ซึ่ง ผ้าไตรในท้องตลาดนั้นจะมีส่วนประกอบที่แตกต่างกัน และสามารถแบ่งแยกประเภทออกมาได้ 2 แบบคือ

• ผ้าไตรครอง

  บางคนอาจจะเรียกว่า ผ้าไตรเต็ม ไตรครบชุด ซึ่งเป็นไตรที่พระใช้สำหรับสวมครองประกอบไปด้วย 7 อย่าง ดังนี้

จีวร : ผ้าใช้สำหรับห่ม หรือที่เห็นพระทั่วๆ ไปท่านสวมครองกันนั่นแหละครับ

สบง : ผ้าใช้สำหรับนุ่ง คล้ายๆ กับกางเกงสำหรับพระ

อังสะ : ผ้าใช้สำหรับสวม คล้ายเสื้อตัวใน จะสวมเบี่ยงไปที่บ่าด้านหนึ่ง

สังฆาฏิ : ผ้าผืนใหญ่เหมือนจีวร ใช้วางพาดที่บ่า หรือห่มอีกชั้นหนึ่งเพื่อป้องกันความหนาว

ผ้ารัดอก : ผ้าใช้สำหรับรัดรอบเอวหรืออกโดยเฉพาะ

รัดประคด : สายรัดเหมือนเข็มขัด ทำจากไนลอน ใช้คาดทับสบงให้กระชับ แน่น ไม่หลุด

ผ้าประเคน : ผ้าใช้รับประเคนหรือถวายสิ่งของ ไว้รับต่อจากญาติโยมที่เป็นผู้หญิง

• ผ้าไตรอาศัย

  หรือบ้างเรียกว่าไตรแบ่ง ก็คือไตรที่ใช้สำหรับเปลี่ยนสวมครองของพระ จะเป็นชุดไตรที่มีแค่ 3 ชิ้นคือ จีวร สบง และอังสะ ซึ่งผ้าไตรอาศัยจะมีราคาถูกกว่าผ้าไตรครอง เพราะมีจำนวนชิ้นน้อย

2. ขนาดจีวร

จีวรมีหลายความยาว หลายขนาด ต้องเลือกโดยดูจากความสูงของพระภิกษุเป็นหลัก สำหรับขนาดมาตรฐานที่จำหน่ายทั่วไป ได้แก่

• ขนาด 1.80 ม. เหมาะกับท่านที่มีส่วนสูงประมาณ 150-160 ซม.
• ขนาด 1.90 ม. เหมาะกับท่านที่มีส่วนสูงประมาณ 160-170 ซม.
• ขนาด 2.00 ม. เหมาะกับท่านที่มีส่วนสูงประมาณ 175 ซม.
• ขนาด 2.10 ม. เหมาะกับท่านที่มีส่วนสูงประมาณ 180 ซม. ขึ้นไป หรือมีรูปร่างใหญ่

สำหรับใครที่ต้องการเลือกซื้อผ้าไตรจีวรมาถวายแก่พระภิกษุที่ไม่ได้เจาะจงว่าจะเป็นใคร สามารถใช้งานได้ทุกคน ก็แนะนำให้เลือกผ้าไตรจีวรที่เป็นขนาดมาตรฐาน คือ สูง 1.90 ม. กว้าง 2.80 ม.

3. คุณภาพของผ้า

สำหรับเนื้อผ้านั้นก็ต้องมีความพิถีพิถันเช่นกัน เพราะส่งผลต่อคุณภาพและอายุการใช้งานโดยตรง ซึ่ง

เนื้อผ้าที่นิยมใช้ทำจีวรมีอยู่หลัก ๆ 2 ชนิด คือ

• ผ้าโทเร

  ราคาถูกที่สุด ทำจากเส้นใยฝ้ายธรรมชาติ 35 % กับเส้นใยสังเคราะห์โพลีเอสเตอร์ประมาณ 65 % เนื้อหยาบ ระคายผิวเล็กน้อย การซับน้ำอาจไม่ค่อยดี แห้งยากหน่อย แต่ดูแลรักษาง่าย สีไม่ตก

• ผ้ามัสลิน

  ราคาปานกลาง ใช้ได้ดี เหมาะกับประเทศไทยที่อากาศร้อนแห้งแล้ง เพราะเนื้อผ้านิ่มนุ่มนวล สวมใส่แล้วเย็นสบาย มีน้ำหนัก ห่มง่ายทิ้งตัวดี ดูดซับเหงื่อและระบายอากาศได้เป็นอย่างดี แห้งง่าย ใช้ทน ส่วนใหญ่จะแนะนำให้ใช้ผ้ามิสลินดีที่สุด เพราะตอบโจทย์ความต้องการของพระภิกษุได้มากกว่าผ้าชนิดอื่น

นอกจากนั้นยังมีผ้าซันฟอไรซ์ ราคาปานกลาง เนื้อผ้าหนากว่ามัสลิน จึงมีความคงทนกว่าผ้ามัสลิน ผ้าฝ้าย ราคาค่อนข้างสูง มีความหนา แต่ก็เป็นธรรมชาติ แห้งยากกว่า เหมาะกับอากาศหนาว ซับเหงื่อได้ดี นุ่งห่มได้สบาย ไม่ร้อน รวมถึงผ้าไหม เนื้อผ้านุ่มลื่นเป็นเงา ดูแลรักษายาก เหมาะสำหรับถวายพระภิกษูผู้ใหญ่ที่มีสมณศักดิ์ แต่ก็มีราคาค่อนข้างสูง

 

4.สีของจีวร

การเลือกสีจีวรก็นับว่าเป็นอีกหนึ่งเรื่องยาก เพราะแต่ละวัดก็จะใช้ไม่เหมือนกัน จะซื้อไปถวายแต่ละครั้งก็ควรจะสอบถามจากพระในวัดนั้นโดยตรง เพื่อไม่ให้ซื้อไปผิดสีและนำไปใช้งานได้จริง โดยส่วนมากแล้วก็มี 2 สีที่หลาย ๆ วัดนิยมใช้กันก็คือ สีทอง กับ สีพระราชนิยม เพราะฉะนั้นถ้าไม่มั่นใจให้เลือกซื้อผ้าจีวรโดยอิงจาก 2 สีนี้เป็นหลักจะดีที่สุด

 

จีวรพระ ราคา

เรื่องของราคาของจีวรจะขึ้นอยู่กับวัสดุที่ใช้ทอรและขนาด โดยส่วนมากในประเทศไทยจะมีราคาตั้งแต่ 400-2,000 บาท แต่ถ้าทำด้วยวัสดุที่มีค่ามากขึ้น เช่น ผ้าฝ้าย ผ้าไหม ราคาก็จะสูงขึ้นอีก

 

อานิสงส์ในการถวายจีวรพระ

การถวายจีวร ผ้าไตรจีวร ซึ่งเป็นหนึ่งในบริชารที่สำคัญของสงฆ์ จะได้รับอานิสงส์ที่ยิ่งใหญ่คือ

• จะเป็นผู้ที่พร้อมด้วยเสื้อผ้า อาภรณ์ และเครื่องประดับ
• มีแต่ผู้คนให้ความเคารพยกย่อง มีเกียรติ เป็นที่ยอมรับของคนทุกหมู่เหล่า
• เมื่อใดก็ตามจะต้องพบกับความมีอุปสรรค อุปสรรคนั้นจะผ่านพ้นไปด้วยดี ภยันตรายอื่น ๆ อย่างสัตว์มีพิษและของมีคมต่าง ๆ ก็ทำร้ายไม่ได้
• อานิสงส์ที่จะเกิดขึ้นในชาติหน้า จะเกิดมาเป็นผู้ที่มีความเพียบพร้อมด้วยหน้าตาที่งดงามและสติปัญญาที่น่านับถืออย่างยิ่ง

ได้รู้เกร็ดต่าง ๆ และเคล็ดลับเกี่ยวกับจีวรพระกันแล้ว ต่อจากนี้ก็มั่นใจได้เลยว่าคุณจะสามารถเลือกซื้อจีวรถวายพระได้อย่างถูกต้องเหมาะสมทุกโอกาส และจะเกิดประโยชน์อย่างเต็มที่ทั้งผู้ให้และผู้รับแน่นอน

สนใจสั่งซื้อผ้าไตรจีวรที่ได้มาตรฐาน ทั้งเนื้อผ้า, ขนาดและการตัดเย็บ คลิกที่นี่ได้เลยครับ โชคดีสังฆภัณฑ์

อ่านบทความอื่นๆ ของทาง โชคดี สังฆภัณฑ์ อ่านบทความเพิ่มเติม

ช่องทางการติดต่ออื่นๆ
แอด Line : @chokdees
Shopee : Chokdees
Lazada : Chokdees
IG: chokdee_sanghaphan

 

• Facebook
• Line